Jesteś tym co… pijesz?
Woda stanowi 60-75% ciała dorosłego człowieka, ok. 80% ciała noworodka i 75% ciała małego dziecka. Jest składnikiem nie tylko komórek, ale wchodzi też w skład narządów takich jak serce, mózg czy mięśnie wątroby. Co więcej, woda bierze udział w różnych procesach życiowych, takich jak transport komórkowy i międzykomórkowy oraz trawienie. Ta krótka powtórka z lekcji biologii ma na celu przypomnieć rodzicom, jak istotne jest zapewnienie dziecku właściwego nawadniania. Zapotrzebowanie na płyny u dziecka jest zależne przede wszystkim od masy ciała. Dziecko ważące poniżej 10 kg potrzebuje 100 ml płynu na każdy kilogram masy ciała. Maluchy ważące 10–20 kg wymagają podaży 1000 ml wody + 50 ml na każdy kilogram powyżej 10 kg. Natomiast dzieci ważące powyżej 20 kg – 1500 ml + 20 ml na każdy kilogram powyżej 20 kg. Przykładowo: 8-kilogranowe dziecko powinno dziennie wypijać 800 ml płynów (w tym mleko matki lub mm), a 18 kilogramowy 5-latek potrzebuje już 1400 ml ( w tym np. zupy, herbata). Warto przypomnieć też, że małe dzieci odwadniają się znacznie szybciej niż osoby dorosłe. Jakie mogą być tego konsekwencje?
Groźne odwodnienie
Na ryzyko odwodnienia szczególnie narażone są noworodki i niemowlęta, a także małe dzieci. Prawdopodobieństwo jego wystąpienia wzrasta w czasie upałów, a także w trakcie choroby, szczególnie przebiegającej z wymiotami lub biegunką. W takich przypadkach należy szczególnie kontrolować ilość spożywanych i wydalanych płynów, a w razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultować się z lekarzem. Na co dzień jednak spożywanie zbyt małej ilości płynów nie powoduje widocznych objawów, ale za to niesie szereg negatywnych konsekwencji. Rodzice małych dzieci bardzo często skarżą się, że ich pociecha cierpi na zaparcia. Problem nie powinien być bagatelizowany, ponieważ ból i kłopot przy oddawaniu stolca może doprowadzić u dzieci do zaparć nawykowych. Niewielu rodziców wie, że jedną z częstszych przyczyn zaparć jest właśnie spożywanie przez ich pociechy zbyt małej ilości płynów, ponieważ jelita, aby poprawnie funkcjonować, „pożyczają” z organizmu w procesie trawienia kilka litrów wody. Dodatkowo woda wpływa na metabolizm dziecka, więc właściwa ilość płynów jest także profilaktyką nadwagi i otyłości. Tutaj dochodzimy do kwestii najważniejszej: co podawać dziecku do picia?
R e k l a m a
Woda wodzie nie równa
Dietetycy i lekarze są zgodni: najlepszym rozwiązaniem jest zaspokajanie pragnienia dziecka wodą. Zauważyli to także producenci napojów, którzy zapragnęli połączyć korzyści płynące z rosnącej świadomości rodziców i upodobania dzieci do słodkiego smaku. Jak grzyby po deszczu, na sklepowych półkach wyrosły różne „wody smakowe” z atrakcyjnymi, kolorowymi etykietami, które kuszą dzieci oraz deklaracjami, że „produkt nie zawiera konserwantów”, które bezbłędnie trafiają do rodziców. Nawet nazwa sugeruje, że mamy do czynienia z najzdrowszym, naturalnym produktem – wodą. Tymczasem, gdyby wziąć pod lupę skład takich napojów, to oprócz śladowych ilości dodatków smakowych w postaci soku owocowego, ważnym składnikiem jest także… cukier. Oczywiście, dzięki takiemu rozwiązaniu dzieci bardzo chętnie sięgają po ulubiony napój, a rodzice są zadowoleni, że maluch pije wystarczającą ilość płynów. Wydaje im się także, że jest to zdrowsze rozwiązanie niż gazowane, słodzone napoje pełne konserwantów i barwników. Zdecydowanie lepiej, w kwestii podawania dziecku picia, nie iść na kompromisy, i nie stosować półśrodków. Co więcej: dzieci, które od początku przyzwyczajone są do picia wody, bardzo chętnie po nią sięgają i nie potrzebują dodatkowej zachęty w postaci kilku łyżeczek cukru. Jakie jeszcze argumenty przemawiają za wyborem wody naturalnej, a nie smakowej?
Wybór dziecka czy rodzica?
To od rodzica zależy jakie produkty znajdują się na talerzu dziecka. Świadomość prawidłowego zbilansowania diety oraz jakość produktów spożywczych jest coraz większa. Rodzice czytają etykiety, tłumaczą dziecku dlaczego należy starannie wybierać produkty na sklepowych półkach. Niestety w przypadku picia często zapominają o tej zasadzie. W konsekwencji płyn, który ma za zadanie gasić pragnienie i nawadniać organizm, staje się dodatkowym posiłkiem i zupełnie zbędą porcją kalorii. Nie należy też zapominać o zagrożeniu próchnicą. Częsta ekspozycja zębów na cukier zawarty w tego typu napojach nie jest dobrym pomysłem z punktu widzenia profilaktyki próchnicy. Podobny problem dotyczy soków. Dietetycy zwracają uwagę, że nawet szklanka soku owocowego czy owocowo – warzywnego powinna być klasyfikowana jako posiłek. Oczywiście w świeżo wyciskanym soku nie ma nic złego i jest to bardzo dobra przekąska, ale tak właśnie należy go traktować. Popijanie soku przez cały dzień zamiast wody naturalnej zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy, a dodatkowo może mieć negatywny wpływ na apetyt na główne posiłki. Co można zrobić, żeby dziecko chętniej piło czystą wodę?
Dawaj przykład, dbaj o smak
Oczyszczona z chloru i fenoli oraz zmiękczona woda ma swój własny smak i kubki smakowe, które nie są „stępione” przez cukier, na pewno go docenią. Do picia wody najlepiej przyzwyczajać dziecko od samego początku. Zasada, że między posiłkami jedynym płynem, który serwujemy dziecku jest czysta woda doskonale się sprawdza. Co jednak, jeśli dziecko do tej pory zdążyło przyzwyczaić się do słodkich napojów i nie chce pić naturalnej wody? Konieczna jest zmiana nawyków. Można w tym celu wykorzystać zamiłowanie dzieci do gadżetów i pozwolić wybrać samodzielnie dzbankowy filtr do wody, w kótrym będze mogło obserwować jak woda się przelewa i oczyszcza. Wysokiej jakości filtry zawierają nie tylko substancje oczyszczające wode z znieczyszczeń, ale również posiadają właściwości bakteriostatyczne. Można również wzbogacić smak tak uzykanej krystalicznie czystejwody, dodając sezonowe owoce i liście mięty. Odzwyczajanie dziecka od picia słodzonych napojów może przebiegać stopniowo. W tym celu warto podawać rozcieńczony napój, na początku w proporcji 1 do 1 (czyli pół szklanki soku, pół wody), stopniowo zmniejszając udział soku. Nie zapominajmy też o rozmowie z dzieckiem. Edukacja na temat zdrowego odżywiania i konieczności ograniczenia cukru w diecie pozwala wychować świadomych konsumentów, którzy w przyszłości będą zwracali uwagę na skład i jakość produktów spożywczych.
