Afty
Afta to niewielkie owrzodzenie w jamie ustnej, które powstaje w wyniku stanu zapalnego. Najczęściej afty nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, jednak powodują ból. Rozmiary aft mogą być różne – od maleńkich po całkiem spore i głębsze. Im bardziej rozległa zmiana, tym więcej czasu wymaga na zagojenie. Przyczyny powstawania zmian nie są do końca znane, mogą powstać pod wpływem uszkodzenia tkanek, gdy jesteśmy pod wpływem dużego stresu, gdy występują niedobory witaminowe.
Afty mogą pojawiać się na błonie śluzowej policzków, podniebienia, na języku. Zazwyczaj są okrągłe. Najczęściej ustępują samoistnie w ciągu kilku dni.
Pamiętaj!
Aby nie podrażnić zmiany, najlepiej nie podawać dziecku pokarmów kwaśnych (cytrusów, ananasów, jabłek) ani ostrych. Unikaj podawania bardzo gorących potraw. Należy podczas szczotkowania zębów unikać podrażnienia zmian. Pomocne w zagojeniu mogą być preparaty dostępne w aptekach (żele, płukanki). Można zastosować również płukanki z szałwii.
Leczenie można rozpocząć samemu – konsultacja z lekarzem jest konieczna, gdy zmiany nie ustępują mimo leczenia przez 2–3 tygodnie, gdy afty są bardzo rozległe albo towarzyszy im bardzo duży ból.
Pleśniawki
Pleśniawki na pierwszy rzut oka wyglądają jak osad ze ściętego mleka czy twarogu – to białe wypukłe plamki. Mogą pojawić się na błonie śluzowej policzków, dziąsłach, języku i podniebieniu. Spowodowane są infekcją grzybiczą. Pojedyncze plamki mogą łączyć się w większe skupiska, a nawet tworzyć jednolitą warstwę grzyba. Gdy spróbujemy zdrapać zmianę, okazuje się, że nie jest to takie proste, a gdy nam się to uda, w jej miejscu pojawia się zaczerwienienie lub delikatne krwawienie. Pleśniawki najczęściej pojawiają się po stosowaniu antybiotyków, gdy spada odporność u dziecka lub gdy nie przestrzegana jest wystarczająco higiena. Kiedy zauważysz u swojego szkraba takie zmiany, kup w aptece preparat w formie płynów lub żeli stosowany miejscowo – dostępne są bez recepty. Nałóż preparat na szpatułkę lub gazę owiniętą na palec i zaaplikuj na pleśniawkę. Pamiętaj, że pleśniawki spowodowane są infekcją grzybiczą, więc są zaraźliwe!
Zapalenie gardła
W sezonie jesienno-zimowym najczęstszym problemem w obrębie jamy ustnej są infekcje wirusowe powodujące zapalenie gardła. Objawem choroby jest ból gardła, może pojawić się również uczucie rozbicia, stany podgorączkowe, a nawet gorączka. Chorobie może towarzyszyć katar i kaszel. Najczęściej sprawcą problemów są wirusy (zazwyczaj rynowirusy, adenowirusy, enterowirusy). Gdy spojrzymy dziecku do gardła, zobaczymy zaczerwienienie, mogą być również widoczne drobne pęcherzyki na śluzówce, rozpulchnione, powiększone migdałki. Podczas infekcji odczynowo mogą ulec powiększeniu węzły chłonne na szyi – nie należy się tym martwić, objaw ustąpi wkrótce po wyleczeniu choroby. Aby złagodzić objawy bólu gardła, podaj dziecku leki odkażające gardło – obecnie w aptekach dostępne są liczne preparaty w postaci aerozoli, tabletek do ssania czy nawet lizaków (zawsze wybieraj produkty przeznaczone dla dzieci).
Angina
Natomiast zapalenie gardła wywołane przez bakterie ma nieco odmienny początek. Najczęściej sprawcą kłopotów jest paciorkowiec beta-hemolizujący, który powoduje wystąpienie bakteryjnej anginy paciorkowcowej – objawy pojawiają się nagle, ból gardła jest bardzo silny, pojawia się gorączka, dreszcze. Dziecko z powodu silnych dolegliwości bólowych gardła nie chce jeść ani pić, jest osłabione, rozdrażnione. Chorobie może towarzyszyć ból głowy, nudności, wymioty, bóle brzucha. Gdy spojrzysz w gardło dziecka, zobaczysz zaczerwienienie śluzówek, często również na migdałkach pojawia się nalot i wysięk.
Pamiętaj!
Jeżeli choroba rozpoczęła się u dziecka nagle, z wysoką gorączką i silnym bólem gardła, nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Objawy mogą wówczas sugerować bakteryjne pochodzenie objawów i leczenie będzie wymagało antybiotykoterapii, podczas której koniecznie pamiętaj o zastosowaniu probiotyku.
Mononukleoza zakaźna
Jest chorobą wirusową, popularnie nazywana jest „chorobą pocałunków”. Wirus Epstein-Barr, odpowiedzialny za rozwój choroby, przenosi się drogą kropelkową wraz ze śliną (stąd nazwa choroby) oraz przez kontakt z zakażoną krwią. Okres wylęgania choroby jest stosunkowo długi i wynosi 30–50 dni. Objawy choroby to wysoka gorączka, ból gardła, obrzęk migdałków, niekiedy powiększenie węzłów chłonnych. Dziecko jest bardzo cierpiące, z trudem przełyka, ból gardła jest bardzo silny. Zaraźliwość utrzymuje się zazwyczaj do piątego dnia od wystąpienia wysokiej gorączki. W przebiegu choroby może dojść do powiększenia narządów wewnętrznych jamy brzusznej, co może wywoływać ból brzuszka (powiększenie wątroby oraz śledziony). W badaniu morfologii można zaobserwować zmiany w zakresie białych krwinek. Niekiedy po wprowadzeniu antybiotyku (choroba bywa mylona z anginą paciorkowcową, którą należy leczyć poprzez antybiotykoterapię) na skórze powstaje wysypka – przypomina nieco wysypkę w przebiegu odry. Przebieg choroby może być niestety powikłany zapaleniem płuc, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, małopłytkowością. W okresie zdrowienia może wystąpić zespół przewlekłego zmęczenia. Leczenie choroby jest tylko objawowe.
Herpangina
Wywołana jest przez wirusy Coxackie A i Enterowirusy. Choroba przebiega z wysoką gorączką. Na błonie śluzowej pojawiają się pęcherzyki, które następnie przechodzą w owrzodzenia – zlokalizowane na tylnej ścianie gardła oraz na błonie śluzowej policzków i podniebienia. Ból gardła jest silny. W przebiegu choroby może pojawić się również wysypka – w obrębie dłoni, stóp, pośladków. Podobnie jak w przypadku mononukleozy leczenie jest tylko objawowe.
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej
W przebiegu opryszczkowego zapalenia jamy ustnej wywołanego przez wirusy opryszczki Herpex simplex zmiany wyglądają podobnie jak w herpanginie, jednak zlokalizowane są głównie w przedniej części jamy ustnej, mogą obejmować również dziąsła. Chorobie może towarzyszyć gorączka, dreszcze, złe samopoczucie. Połykanie jest utrudnione. W leczeniu można zastosować lek przeciwwirusowy oraz leki objawowe.
Płonica, czyli szkarlatyna
Jest wywołana przez bakterie – paciorkowce z grupy A. Oprócz zapalenia gardła na skórze dziecka pojawia się drobna wysypka, szczególnie intensywna na twarzy, tułowiu i pośladkach. Jest obecna w pachwinach i pachach. Wysypka jest drobnoplamista. Na twarzy nie obejmuje trójkąta pomiędzy fałdami nosowymi i brodą (tzw. trójkąt Fiłatowa). Po 2–3 tygodniach dochodzi do złuszczenia skóry stóp i dłoni. Również skóra na twarzy może się delikatnie złuszczać. W przebiegu płonicy gardło jest żywoczerwone (szkarłatne), a po kilku dniach język staje się czerwony z widocznymi brodawkami (język malinowy). Choroba wymaga zastosowania antybiotykoterapii.
Angina Plauta Vincenta
Jest szczególną postacią anginy, która obejmuje tylko jeden migdałek. Choroba jest spowodowana przez infekcję bakteryjną. Dolegliwością, która towarzyszy chorobie, są niewielkie bóle gardła. Choroba wymaga zastosowania antybiotykoterapii.
