Rozwód – sprawa nie tylko rodziców. Jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie?
Rozwód nie jest sprawą tylko rodziców. Jeśli jesteście rodzicami to wszystko to, co dotyka waszą rodzinę, dotyka również wasze dzieci. Nawet jeśli są bardzo małe i nie do końca rozumieją, że coś się dzieje to czują, że dzieje się coś złego. Dzieci są doskonałymi obserwatorami i potrafią chłonąć emocje rodziców. A przecież rozwód bardzo rzadko nie powoduje żadnych spięć i negatywnych emocji.
Rozwód może zakończyć małżeństwo i sprawić, że każdy ze współmałżonków pójdzie własną drogą w życiu. Jednak wspólne dzieci zawsze będą łączyć. Rozwodzą się współmałżonkowie, a nie rodzice. Oboje nadal będą bardzo ważni w życiu dziecka i oboje będą mieli na niego duży wpływ.
Oczywiście, są sytuacje, w których kontakty z drugim rodzicem nie są możliwe – w domu dochodziło do przemocy, pojawił się problem z uzależnieniem czy inne sytuacje, w których dla bezpieczeństwa dziecka nie powinno mieć ono kontaktu z drugim rodzicem. Jednak to wszystko bardzo trudne sytuacje i należy pomóc dziecku przez nie przejść.
Nie można udawać, że problemu nie ma i rozwód to coś, czym dziecko nie powinno być zainteresowane. Dziecko jest członkiem waszej rodziny i wszystkie zmiany mają na nie wpływ. Dlatego tak ważna jest szczera rozmowa. Jasna komunikacja może pomóc dziecku czuć się kochane i bezpieczne w tym niepewnym momencie życia.
Rozmowy z dzieckiem muszą być szczere, choć dostosowane do wieku i poziomu emocjonalnego dziecka. Dziecko musi przede wszystkim czuć się bezpieczne – zapewnij, że choć rodzice nie będą już razem mieszkać, nadal jest kochane i ważne.
Dziecko powinno też mieć świadomość, że rozwód rodziców nie jest jego winą. Zwłaszcza młodsze dzieci mają często przekonanie, że wszystko, co się dzieje w ich rodzinie jest skoncentrowane na nich – mają więc tendencje do obwiniania się za rozwód rodziców. To ważne, by dziecko zrozumiało, że nie jest winne tej sytuacji i takie rzeczy po prostu się zdarzają.
Pamiętaj też, by wyjaśnić dziecku, co konkretnie się dzieje. Powiedz, co z domem, co z kontaktami z drugim rodzicem i zapewnij, że choć w życiu dziecka dojdzie do poważnych zmian, może czuć się absolutnie bezpieczne. Cierpliwie odpowiadaj też na pytania i zachęcaj dziecko do ich zadawania – to ważne, by poczuło się zrozumiane i wysłuchane, a wszystkie jego wątpliwości rozwiane.
Jak dzieci reagują na rozwód rodziców?
Reakcja dziecka na rozwód rodzica to kwestia bardzo indywidualna. Dużo zależy od tego, jakie relacje łączą dziecko z obojgiem rodziców – jeśli dziecko jest związane z obojgiem, może bardzo mocno przeżywać sytuację, w której rodzice nagle przestają razem mieszkać.
Dziecko może reagować krzykiem i histerią, to całkiem normalna reakcja, sprzeciw przeciwko sytuacji, w której się znalazło. Może też czuć chęć „ukarania” rodziców za rozwód, co może powodować, że jego oceny znacząco się obniżą, pogorszy się również jego zachowanie. Spokojne niegdyś dziecko może okazywać agresję względem rówieśników i angażować się w bójki.
Krzyczenie na dziecko i karanie go nic nie da. Dziecko będzie buntowało się jeszcze bardziej, co może doprowadzić do efektu błędnego koła. Jeśli czujesz, że sytuacja wymyka się spod kontroli, poszukaj pomocy specjalisty. Współpraca ze szkołą, szkolnym pedagogiem czy psychologiem dziecięcym może pomóc Ci zrozumieć, co przechodzi dziecko, a dziecku zrozumieć, co się z nim dzieje i pomóc w adaptacji do nowych warunków. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj: https://psychoterapiacotam.pl/psycholog-dzieciecy-warszawa/.
Dziecko może też stać się wycofane i obojętne. Może uciekać w świat fantazji, szukać ucieczki w Internecie, czy – w skrajnych sytuacjach – sięgnąć po różnego rodzaju używki. Może nie chcieć rozmawiać o rozwodzie rodziców, czy też zachowywać się niewłaściwie wobec rodzica, którego obwinia za rozpad rodziny. Może odmawiać z nim kontaktów i zachowywać się tak, jakby rodzic przestał istnieć.
Takiemu dziecku też należy pomóc. Każde bowiem przeżywa żałobę po rozpadzie rodziny w zupełnie inny sposób, dlatego, nie zakładaj, że Twoje dziecko dobrze zniosło rozwód, tylko dlatego, że nie krzyczy i nie płacze. Ono też cierpi, ale wewnątrz siebie. Należy pomóc mu zrozumieć co się dzieje i pomóc jego emocjom znaleźć ujście w zdrowy sposób.
Jak pomóc dziecku przystosować się do nowej sytuacji?
Rozwód to ciężka sytuacja dla całej rodziny. Zwłaszcza jeśli nie przebiega w sposób bezproblemowy. Jednak nawet jeśli samemu właśnie przechodzisz ciężkie chwile, nie możesz zapominać o dzieciach. One też cierpią w tej sytuacji i bardzo potrzebują wsparcia rodziny.
Dziecko przede wszystkim musi czuć się kochane i bezpieczne. Jego rodzina się rozpadła, być może rodzic – lub oboje rodziców – mają już nowych partnerów. To bardzo dużo wydarzeń, które nawet dorosłym często trudno jest przyswoić, a co dopiero dzieciom.
Nie dawaj odczuć dzieciom, że w takiej sytuacji są pozostawione same sobie. Rozmawiaj z nimi szczerze i spokojnie, tłumacz, co się stało. Zachowaj swoje pretensje dla siebie – nie oskarżaj byłego partnera, nie mów, że to wszystko jego wina. Nie nastawiaj dziecka przeciwko drugiemu rodzicowi i nie mów, że drugi rodzic przestał je kochać. Dziecko chce czuć się bezpiecznie i to Ty tę bezpieczną przestrzeń musisz dla niego stworzyć.
Daj też dziecku czas. Nie zakładaj, że rozwód nie odbije na nim piętna i dziecko będzie zachowywało się tak, jak zazwyczaj. Dziecko musi mieć czas, by wszystko sobie poukładać w głowie. Rozmawiaj, zachęcaj do dzielenia się swoimi emocjami i zaproponuj sposób na bezpieczne rozładowanie emocji, które targają dzieckiem – mogą to być techniki relaksacyjne lub też całkiem nowe hobby.
Współpracuj też ze specjalistami – nauczyciele, wychowawca, pedagodzy czy psycholog mogą służyć wsparciem w tym trudnym czasie.
