Skąd bierze się więź?
W latach 50. ubiegłego wieku Harry Harlow przeprowadził eksperyment, który miał odpowiedzieć między innymi na pytanie, skąd bierze się przywiązanie dzieci do matki. W tamtym okresie wyjaśniano to głównie tym, że najczęściej to właśnie matka karmi swoje potomstwo. Harlow uważał jednak, że więź tworzy się inaczej i chciał to udowodnić. W jego eksperymencie nowonarodzone małpy zostały oddzielone od swoich prawdziwych matek i umieszczone w laboratorium z dwoma atrapami matek. Obie atrapy zostały wykonane z drewna i drutu, a jedna z nich została dodatkowo powleczona miękkim futrzanym materiałem. Okazało się, że jeśli tylko maluchy miały wybór, starały się przebywać obok tej drugiej, nawet jeśli nie miała ona jedzenia. Do „matki” drucianej podchodziły tylko wtedy, kiedy kierował nimi głód. Ponadto w sytuacji stresowej małpki szukały ukojenia w pobliżu miękkiej kukły. Jeśli było to niemożliwe, zwierzęta przytulały się do siebie nawzajem bądź zamierały z przerażenia.
Choć wszystkie zmysły mają w rozwoju emocjonalno-społecznym dziecka znaczenie, dotyk ma tu swoje szczególne miejsce. Daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i bycia kochanym.
Jak to wpłynęło na rozwój małp? Mimo otrzymywania tej samej ilości pokarmu, maluchy wychowywane bez czułości były słabsze, bardziej chorowite i mniej skłonne do zabawy, miały podwyższone ciśnienie krwi, przyspieszony oddech, a sekcja zwłok po ich śmierci wykazała nieodwracalne zmiany w mózgu.
Eksperyment Harlowa pokazał, że maluchy kierowały się potrzebą bliskości. Podchodziły do lalki powleczonej miękkim materiałem, do której mogły się przytulić. Do „matki” drucianej podchodziły tylko wtedy, kiedy kierował nimi głód.
Dlaczego dotyk jest tak ważny?
Choć opisany wyżej eksperyment budzi słuszne wątpliwości etyczne, to wnioski, które z niego wypływają, mają dla nas ogromne znaczenie. Bliska i czuła opieka, nie tylko matki, lecz także innych członków rodziny dziecka, ma na jego rozwój wielki wpływ. Dotykanie, przytulanie dziecka, zabawy, w których jesteśmy blisko siebie, są jednym z elementów budowania więzi. Ta z kolei jest fundamentem, na którym dzieci budują swoje dorosłe życie, a także który ma wpływ na to, jak nawiązują relacje z innymi ludźmi, jak odnoszą się do świata i do samych siebie.
Choć wszystkie zmysły mają w rozwoju emocjonalno-społecznym dziecka znaczenie, dotyk ma tu swoje szczególne miejsce. Daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i bycia kochanym. Dotykając dziecko, pokazujemy mu, że je akceptujemy i się o nie troszczymy. W ten sposób uczymy je też okazywania uczuć, dbania o siebie i innych.
Dotykanie dzieci pobudza pracę mózgu, a co za tym idzie, ich rozwój intelektualny. Ponadto wydzielane podczas przytulania endorfiny łagodzą stres, a nawet odczucia bólowe.
Zatem dotykajmy, przytulajmy nasze dzieci, dajmy im i sobie czas na bycie razem blisko, skóra przy skórze, bo – jak powiedział Frédérick Leboyer – „Pieszczoty, głaskanie i przytulanie są dla dziecka jak pożywienie. Tak samo ważne jak białko, minerały i witaminy”.
