Dla dzieci poznawanie zwyczajów bożonarodzeniowych w innych krajach to nie tylko ciekawostka, ale także lekcja otwartości i szacunku dla różnorodności. Warto więc przy wigilijnym stole opowiedzieć im, jak świętują rówieśnicy w Hiszpanii, Szwecji czy Meksyku.
Zapraszamy w podróż po świecie – pełną zapachów, smaków i niezwykłych tradycji, które sprawiają, że Boże Narodzenie nabiera wyjątkowego koloru w każdym zakątku globu.
1. Polska – kolacja przy pierwszej gwiazdce
Zanim wyruszymy w świat, zacznijmy od naszych rodzimych zwyczajów. W Polsce Wigilia to najbardziej uroczysty dzień świąt Bożego Narodzenia. Rozpoczyna się, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazdka, symbolizująca Gwiazdę Betlejemską.
Zasiadamy wtedy do stołu, dzielimy się opłatkiem, składamy życzenia i spożywamy dwanaście potraw, które mają przynieść pomyślność przez cały rok. Wśród nich królują: barszcz z uszkami, karp, pierogi z kapustą i grzybami, kutia czy kompot z suszu.
Pod choinką czekają prezenty, a kolędy rozbrzmiewają w każdym domu. To czas radości, wspomnień i rodzinnej bliskości.
A jak Wigilia wygląda za granicą?
2. Włochy – święta w rytmie radości i kolęd
Włoskie Boże Narodzenie to prawdziwa uczta – nie tylko dla podniebienia, ale i dla duszy. Włosi słyną z rodzinnych spotkań, wspólnego śpiewania i entuzjastycznego świętowania.
Wigilia, czyli La Vigilia di Natale, to dzień postny – na stole królują potrawy rybne, zwłaszcza dorsz (baccalà) i owoce morza. W wielu domach o północy rodzina uczestniczy w pasterce (La Messa di Mezzanotte), a po powrocie do domu delektuje się słynnym ciastem panettone – drożdżową babą z bakaliami.
Dzieci we Włoszech mają dwa momenty pełne emocji:
- 25 grudnia odwiedza je Babbo Natale (Święty Mikołaj),
- 6 stycznia pojawia się Befana – dobra czarownica, która w święto Trzech Króli przynosi prezenty grzecznym dzieciom, a niegrzecznym… kawałki węgla!
3. Niemcy – kraj adwentowych kalendarzy i jarmarków
Niemcy to jedno z miejsc, gdzie świąteczna atmosfera pojawia się bardzo wcześnie. Już pod koniec listopada miasta rozświetlają bożonarodzeniowe jarmarki (Weihnachtsmärkte). Pachnie tam piernikami, prażonymi migdałami i grzanym winem.
Dzieci z niecierpliwością otwierają kalendarze adwentowe, w których każdego dnia czeka mała niespodzianka – cukierek, zabawka lub motywujący cytat.
Wigilię, czyli Heiligabend, Niemcy spędzają w gronie rodziny, a prezenty przynosi Święty Mikołaj (Weihnachtsmann) lub Dzieciątko Jezus (Christkind) – w zależności od regionu. Na stołach królują kiełbaski z ziemniakami, sałatka ziemniaczana oraz pieczona gęś.
Ciekawostka dla dzieci: W wielu niemieckich domach choinkę ubiera się dopiero w Wigilię – to obowiązek dorosłych, a dzieci mogą ją zobaczyć dopiero po kolacji!
4. Hiszpania – świąteczne rytuały pełne ognia i dźwięków
W Hiszpanii Wigilia, czyli La Nochebuena, to dzień wielkiej radości. Po kolacji, podczas której serwuje się m.in. pieczonego indyka lub jagnięcinę, rodziny często wychodzą na ulice, by wspólnie śpiewać i tańczyć.
Charakterystycznym zwyczajem w Katalonii jest Tió de Nadal – drewniany pieniek z narysowaną buzią i czapeczką, którego dzieci „karmią” słodyczami przez kilka dni przed świętami. W Wigilię biją go patykami, śpiewając piosenkę, aż „wydaje” słodycze i małe prezenty!
Prezenty w Hiszpanii przynoszą nie Mikołajowie, lecz Trzej Królowie (Los Reyes Magos) – dopiero 6 stycznia. Wtedy odbywają się wielkie parady, a dzieci wystawiają na parapet buty, by znaleźć w nich upominki.
5. Szwecja – święta w blasku świec i ze Świętą Łucją
W Szwecji okres świąteczny zaczyna się już 13 grudnia, kiedy obchodzony jest Dzień Świętej Łucji – patronki światła. Dziewczęta ubierają się w białe suknie i noszą na głowie wieniec ze świecami, śpiewając tradycyjne pieśni.
Szwedzka wigilia (Julafton) ma radosny, rodzinny charakter. Na stołach pojawia się śledź, klopsiki, pieczona szynka (Julskinka) i tradycyjna potrawa z ryżu – Risgrynsgröt. W środku tego deseru ukrywa się migdał – kto go znajdzie, ma mieć szczęście przez cały rok.
Prezenty rozdaje Jultomten – szwedzki kuzyn Świętego Mikołaja, który często przychodzi z workiem na plecach i… w towarzystwie krasnali!
6. Wielka Brytania – skarpety przy kominku i pudding z wróżbą
W brytyjskich domach Wigilia ma mniej uroczysty charakter niż w Polsce – głównym dniem świątecznym jest Christmas Day (25 grudnia).
Dzieci wieszają przy kominku skarpetki, do których Święty Mikołaj (Father Christmas) w nocy wkłada prezenty. Rano wszyscy wspólnie je rozpakowują, a potem zasiadają do świątecznego obiadu z indykiem, brukselką i puddingiem. Tradycyjny Christmas pudding kryje w sobie małą monetę – ten, kto ją znajdzie, może liczyć na szczęście i pomyślność.
Ciekawostka: 26 grudnia to w Wielkiej Brytanii Boxing Day – dzień spotkań z przyjaciółmi i pomagania potrzebującym. To doskonała okazja, by pokazać dzieciom, że święta to także czas dzielenia się z innymi.
7. Meksyk – kolorowe piñaty i radosne procesje
Boże Narodzenie w Meksyku to prawdziwa fiesta! Święta rozpoczynają się już 16 grudnia serią procesji zwanych Las Posadas, które upamiętniają wędrówkę Maryi i Józefa do Betlejem.
Każdego dnia rodziny odwiedzają inne domy, śpiewając, modląc się i bawiąc. Dzieci najbardziej czekają na piñatę – kolorową kulę wypełnioną słodyczami, którą trzeba rozbić kijem z zawiązanymi oczami.
W Wigilię (Nochebuena) podawane są tradycyjne potrawy – tamales (zawiniątka kukurydziane z mięsem), ryż i słodkie napoje. Po pasterce całe rodziny tańczą, śpiewają i cieszą się do późnej nocy.
8. Japonia – święta w nowoczesnym stylu
Choć Japonia to kraj, w którym większość społeczeństwa nie wyznaje chrześcijaństwa, Boże Narodzenie zdobyło tam ogromną popularność – głównie jako święto radości, miłości i przyjaźni.
Nie ma tradycyjnej Wigilii, a 24 grudnia to raczej dzień romantycznych kolacji i spotkań. Zamiast barszczu i karpia, na stołach króluje… kurczak z KFC! – to efekt kampanii reklamowej sprzed lat, która przerodziła się w ogólnonarodowy zwyczaj.
Najbardziej znany japoński świąteczny przysmak to Christmas Cake – delikatne ciasto biszkoptowe z bitą śmietaną i truskawkami.
9. Australia – święta w środku lata
W Australii Boże Narodzenie przypada w środku lata, dlatego tamtejsze świętowanie wygląda zupełnie inaczej niż w Europie.
Zamiast śniegu i mrozu – słońce, plaża i piknik! Australijczycy często spędzają Wigilię na zewnątrz, organizując grillowanie, zabawy i wspólne śpiewanie kolęd przy zachodzie słońca.
Na stołach pojawiają się owoce morza, sałatki i lekkie desery, np. pavlova – beza z owocami i bitą śmietaną. A mimo że temperatury sięgają 30°C, nikt nie rezygnuje z dekorowania domu światełkami i stawiania choinki.
10. Czego możemy nauczyć się od innych?
Każdy kraj ma swoje zwyczaje, ale wszystkie łączy jedno – radość z bycia razem. Dla dzieci poznawanie tych tradycji to okazja, by zobaczyć, że choć różnimy się kulturą, językiem czy potrawami, wszyscy w tym czasie kierujemy się podobnymi wartościami: miłością, nadzieją i życzliwością.
Warto więc w tym roku przy wigilijnym stole opowiedzieć dzieciom o zwyczajach z innych stron świata. Możecie też wprowadzić mały element zagranicznej tradycji, np. przygotować włoskie panettone, zrobić papierowe gwiazdy w szwedzkim stylu albo powiesić skarpety jak w Anglii.
To doskonały sposób, by pokazać dzieciom, że magia Świąt jest uniwersalna i że najpiękniejsze tradycje to te, które tworzymy razem.
Podsumowanie
Wigilia w Polsce, fiesty w Meksyku, świeczki Świętej Łucji w Szwecji czy choinka w środku australijskiego lata – każde z tych świąt ma swoje niepowtarzalne piękno. Wspólne odkrywanie ich z dziećmi to fascynująca podróż po świecie tradycji i emocji.
Bo choć różnimy się zwyczajami, wszędzie tam, gdzie świeci świąteczne światło, króluje ta sama idea – być razem, dzielić się dobrem i cieszyć się z bliskości.
