Biegunka jest jedną z najczęstszych dolegliwości wieku dziecięcego i w wielu przypadkach jest również przyczyną hospitalizacji. Do piątego roku życia każde dziecko przechodzi co najmniej jedną infekcję, której wynikiem jest biegunka. Najczęściej rozpoznaje się biegunkę wirusową (której najczęstszą przyczyną jest rotawirus) oraz bakteryjną (np. bakteria Salmonella). Osobno należy również potraktować biegunkę podróżnych, która występuje u ok. 20–50% podróżujących, stając się problemem na skalę światową. Z całą pewnością biegunka to schorzenie, którego nie wolno lekceważyć i należy podjąć działania przyspieszające jej zakończenie, ponieważ bardzo osłabia organizm dziecka i prowadzi do odwodnienia.
Biegunkę u dziecka rozpoznaje się, gdy maluch kilkakrotnie w ciągu dnia oddaje wodnisty stolec, który można poznać po tym, że na pieluszce wokół niego tworzy się szeroka, wilgotna obwódka. Szacuje się, że o biegunce może być mowa, kiedy częstotliwość wypróżnień przekracza trzy epizody w ciągu doby. Wówczas należy zacząć podawać dziecku więcej płynów – może to ustrzec go przed hospitalizacją w przypadku nasilenia się objawów. Należy niezwłocznie udać się do lekarza, kiedy liczba wypróżnień przekracza osiem epizodów na dobę, bądź kiedy biegunce towarzyszą inne dolegliwości. Biegunka objawia się przykrym, kwaśnym zapachem stolca, złym samopoczuciem dziecka, brakiem apetytu. W przypadku ostrej postaci biegunki w kale obecne są śluz lub krew i towarzyszą temu często bóle brzucha lub gorączka.
Powszechną i najczęstszą przyczyną zakażeń pokarmowych jest brak przestrzegania podstawowych zasad higieny i ostrożności – zaniechanie mycia rąk, spożywanych owoców, warzyw, wypicie nieprzegotowanej uprzednio wody z nieznanego źródła. Na infekcje wywołujące biegunki o różnej etiologii szczególnie narażone są dzieci uczęszczające do żłobków i przedszkoli z uwagi na bezpośredni kontakt dzieci w takich placówkach. Również dzieci z rodzin o złych warunkach socjalno-ekonomicznych narażone są na ciężkie i długo utrzymujące się biegunki.
Choroba spowodowana jest najczęściej zakażeniem wirusowym i bakteryjnym. W warunkach polskich obserwuje się około 40 000 zakażeń przewodu pokarmowego rocznie, z czego połowa to potwierdzone klinicznie infekcje rotawirusowe. Niestety większość z tych przypadków dotyczy najmłodszych pacjentów. Najczęstszą przyczyną biegunek u dzieci jest rotawirus, będący czynnikiem wywołującym ostrą biegunkę, która z kolei często prowadzi do odwodnienia i hospitalizacji. Najskuteczniejszą formą zapobiegania biegunkom rotawirusowym są szczepienia. Są one wpisane w kalendarz szczepień jako zalecane, a więc preparaty te są pełnopłatne.
Z uwagi na okres letni, który sprzyja wyjazdom i podróżom, warto wspomnieć o biegunce podróżnych. Dochodzi do niej w wyniku spożycia zanieczyszczonych pokarmów lub napojów. W rejonach o złych warunkach sanitarnych oraz w tropikach biegunka podróżnych spowodowana jest zwykle przez infekcję bakteryjną. Jej przyczyną może być też odmienna flora bakteryjna w miejscu wakacyjnego pobytu. Podstawowym sposobem zapobiegania biegunce podróżnych jest przestrzeganie zasad higieny oraz bezpiecznego żywienia się w tropikach i krajach rozwijających się.
Podstawą w leczeniu biegunki jest odpowiednie nawadnianie, dlatego w przypadku jej wystąpienia w pierwszej kolejności należy zadbać o uzupełnienie płynów. Można to zrobić za pomocą gotowych lub przygotowanych samodzielnie doustnych roztworów nawadniających (tzw. elektrolitów), których istotą działania jest dostarczenie wody do jelit. W celu skrócenia czasu trwania biegunki oraz zniwelowania jej wyniszczających organizm skutków, u dzieci po trzecim roku życia można stosować unikatowe połączenie kwasu propionowego oraz dwutlenku krzemu koloidalnego, które znaleźć można w produkcie COLOSTOP. Zaleca się stosowanie tych składników w ostrych biegunkach wirusowych, bakteryjnych, biegunkach podróżnych oraz w innych stanach przebiegających z nadmierną utratą wody i elektrolitów.
Kwas propionowy pomaga w regeneracji błony śluzowej jelit, poprawia ich czynność, wpływa na wzrost prawidłowej flory jelitowej oraz zapobiega atrofii i zmianom zapalnym. Nanostruktury dwutlenku krzemu działają z kolei jak „gąbka”, która pochłania bakterie patogenne wraz z toksynami, jednocześnie usuwając je z organizmu. Dwutlenek krzemu koloidalnego „zagęszcza stolec” i hamuje nadmierną utratę wody i elektrolitów.
Po zahamowaniu biegunki i w fazie szybkiego nawadniania należy zadbać o odbudowę naturalnej flory bakteryjnej poprzez podanie dziecku odpowiedniego probiotyku. Przy wyborze preparatu probiotycznego należy zwrócić szczególną uwagę na jego szczep i upewnić się, że wybrany probiotyk ma trójczłonową nazwę wraz z nazwą szczepu, który ma potwierdzoną badaniami skuteczność kliniczną, np. Lactobacillus rhamnosus PL1. Kolonizację przewodu pokarmowego po przebytej biegunce powinno zaczynać się od preparatów jednoszczepowych. Takim produktem jest ProctoLact-M.
Ważne
Jeśli rodzice w porę nie wdrożą leczenia biegunki, dziecko może ulec odwodnieniu. Jest to groźny dla malucha stan niedoboru wody w komórkach oraz tkankach organizmu. Odwodnienie może spowodować: zaburzenia świadomości, niewydolność nerek, zaburzenia pracy serca, napady drgawkowe, niekontrolowany spadek ciśnienia krwi oraz śpiączkę. Mogą pojawić się również problemy z regulowaniem temperatury ciała dziecka. Tłumaczy to, dlaczego tak wiele dzieci ma wysoką gorączkę podczas trwania biegunki. Rodzice powinni pamiętać, że ryzyko odwodnienia jest tym większe, im mniejsze jest dziecko, i od pojawienia się pierwszych objawów biegunki trzymać rękę na pulsie. Biegunka często mija samoistnie i nie niesie za sobą poważnych konsekwencji zdrowotnych, ale równie dobrze może być przyczyną wspomnianego odwodnienia, które (zwłaszcza w przypadku najmłodszych dzieci) może okazać się tragiczne w skutkach.
