Nawyk codziennego szczotkowania zębów przez najmłodszych zwiększa w dużym stopniu szansę na zdrowe zęby przez całe jego dorosłe życie. Co zatem zrobić, aby malec chętnie dbał o higienę jamy ustnej, jak wybrać najlepszą szczoteczkę i pastę oraz jak nie doprowadzić do próchnicy? Poważnym błędem jest brak dbałości o mleczaki, ponieważ wszelkie stany zapalne toczące się w obrębie tych właśnie zębów oraz ich tkanek mogą mieć nieodwracalne skutki, uszkadzające trwale zawiązki zębów stałych.
Najważniejsze jest wieczorne, dokładne mycie zębów po całym dniu. Po nim już nic nie powinno się jeść, można jedynie pić niegazowaną, mineralną, nie smakową wodę.
Regularne wizyty u dentysty z najmłodszymi pozwolą uniknąć rozwoju ewentualnej próchnicy. Uczą również regularności i braku strachu w stosunku do systematycznych przeglądów stomatologicznych w przyszłości. I pamiętajmy, że przykład zawsze idzie z góry – jeżeli rodzice dbają o swoje zęby, odwiedzają gabinet stomatologiczny, to i dziecko będzie chętniej szczotkować zęby. Zatem wizyty u ulubionego dentysty staną się czystą przyjemnością, w dużej mierze ze względu na nagrody dla dzielnego pacjenta.
Odpowiednia, idealna szczoteczka do zębów dla dziecka w okresie przedszkolnym – powinna być mu dedykowana, dopasowana do jego wieku. Najlepiej jakby była dopasowana swoją budową anatomiczną do małego użytkownika. Odpowiedni rozmiar i kształt warunkuje jej wygodne trzymanie. Uchwyt powinien być szeroki i antypoślizgowy. Wizualnie – są piękne, ozdobne, kolorowe, z ulubionymi bohaterami z kreskówek, tym samym stają się bardziej atrakcyjne dla maluszków. Dobra szczoteczka jest zbudowana w taki sposób, aby smyk swobodnie mógł nią manewrować wewnątrz jamy ustnej podczas czyszczenia – dociera do wszystkich zakamarków. Powinna zatem mieć zaokrąglone włosie tuż przy krawędzi główki. Włosie powinno być miękkie (soft). Najlepiej myć zęby po każdym posiłku, lecz żeby nie zwariować wystarczy myć dokładnie, ale tylko dwa razy dziennie, rano i wieczorem, przez 2–3 minuty.
Rodzice nawet do 8–9 r.ż. swojego dziecka powinni kontrolować samodzielne mycie zębów.
Odpowiednia pasta do zębów dla małego dziecka – nie powinna zawierać przede wszystkim: substancji barwiących, cukru, parabenów, środków konserwujących, stabilizatora koloru szkliwa, jak i środka powodującego pienienie. Zatem dobra pasta dla malca powinna być naturalna, przy tym skutecznie usuwać osad i chronić szkliwo zębów. Stężenie fluoru powinno być dopasowane do wieku dziecka. W wieku przedszkolnym dozwolona ilość fluoru to 250–500 ppm. Współczynnik ścieralności pasty (RDA) nie powinien przekraczać poziomu 20.
Rodzice powinni od początku uczyć, że pastę wypluwa się z buzi i płucze dokładnie wodą.
Uwaga! Dzieci mogą używać dla lepszej higieny jamy ustnej płynu do płukania i nici dentystycznych, ale przede wszystkim dopasowanych do ich wieku i zawsze pod kontrolą rodziców.
Dieta a zdrowe zęby
Dziecko w wieku przedszkolnym powinno jeść jak najwięcej posiłków stałych, twardych, takich, które dla prawidłowego kształtowania się zgryzu prowokują, zachęcają malca do ciągłego żucia. Pokarmy w formie papek nie pobudzą do wzrostu kości szczęk. Posiłki zawierające cukier, w tym wszelkiego rodzaju przekąski, powinny kończyć się myciem zębów. Ostrożnie należy postępować również z podawaniem najmłodszym napojów gazowanych i soków, w szczególności cytrusowych, z obawy na erozję szkliwa. Dla prawidłowego wzorca wyrzynania się kolejnych zębów dobrze zadbać o dietę bogatą w pełnowartościowe białko.
Jakimi technikami przedszkolak powinien szczotkować zęby?
- Najprostsza metoda – szorowanie. Zęby myjemy i dokładnie szorujemy ruchami poziomymi, prostymi, krótkimi, lecz szybkimi.
- Metoda ruchów okrężnych. Wykonujemy szybkie ruchy okrężne, jakby rysowało się na zębach koła.
Jak dochodzi do próchnicy?
Pierwszymi symptomami świadczącymi o próchnicy są małe, białe, matowe plamy. Na tym etapie zmiany są szczęśliwie odwracalne, ale należy podjąć niezwłocznie odpowiednie działania i udać się na wizytę do stomatologa. Do rozwoju choroby natomiast dochodzi wówczas, gdy do jamy ustnej malca docierają cukry, które ulegają fermentacji i tworzą się w tym miejscu bakterie chorobotwórcze. Ubytki powstają w konsekwencji pojawienia się kwasów, które rozpuszczają szkliwo.
Jak zatem zachęcać najmłodszych do dbania o higienę jamy ustnej?
Oto kilka praktycznych, sprawdzonych przykładów:
- Klepsydra i liczenie czasu w trakcie mycia zębów. Zwyczajne postawienie w łazience klepsydry odliczającej czas mycia zębów może być dla niektórych dzieci odpowiednim motywatorem.
- Mycie zębów w rytm ulubionej muzyki. Niechętnego malca można zmotywować, np. puszczając mu ulubione, popularne hity radiowe – do skocznej, rytmicznej muzyki szczotkuje się znacznie przyjemniej. Można kiwać się w rytm muzyki!
- Szczotkowanie rytm popularnej piosenki z dzieciństwa: Szczotka, pasta, kubek, ciepła woda...
Przedszkole – to tu dziecko spędza często większą część dnia i to jego rolą powinna być nauka mycia zębów, dbanie o higienę jamy ustnej, dbanie o profilaktykę próchnicową. Dzieciństwo bez próchnicy to priorytetowy cel dla organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jak i dla zaniepokojonych, kochających rodziców.
