U dzieci większość ran jest skutkiem urazu mechanicznego, który prowadzi do powstania ran:
- powierzchniowych,
- tłuczonych,
- ciętych.
Rany mogą powstać także w wyniku drapania się dziecka po ukąszeniu owadów lub wskutek alergii kontaktowej. Oddzielną grupą ran są oparzenia termiczne lub chemiczne.
Co warto wiedzieć o ranie?
Uszkodzenie skóry lub naskórka stanowi utratę podstawowej bariery ochronnej organizmu i narażenie na działanie bakterii, grzybów i wirusów. Nie tylko wielkość rany, ale i jej lokalizacja mają znaczenie w procesie gojenia. Rany w okolicach dłoni, kolan czy palców stóp mogą goić się trudniej ze względu na ciągłą ruchomość i trudniejsze utrzymanie w tym miejscu opatrunku. Rany niezakażone goją się szybciej i bez komplikacji. Dlatego właściwe postępowanie z raną bezpośrednio po urazie jest tak ważne.
Pierwsza pomoc
Każdy typ rany stanowi potencjalne źródło zakażenia, niezależnie od tego czy mamy do czynienia z otarciem naskórka, czy raną tłuczoną (w wyniku uderzenia np. o kamień). Otarcie czy rana cięta, którym towarzyszy krwawienie, zazwyczaj goi się szybciej niż rana tłuczona, której towarzyszy obrzęk czy krwiak.
Niezależnie od przyczyny powstania rany, im szybciej podejmiemy interwencję, tym lepiej.
3 proste kroki
W 90% otarć i niewielkich ran mamy szansę na szybkie zagojenie bez interwencji medycznej i nieestetycznych blizn.
- Pierwszą czynnością jest przemycie rany solą fizjologiczną lub letnią wodą z kranu. Należy delikatnie usunąć z rany piasek, szkło czy drzazgi.
- Następnie ranę należy zdezynfekować dostępnymi w aptece roztworami oktenidyny, podchlorynu sodu lub polihexanidyny. Pozostawienie antyseptyku w ranie od 2 do 5 minut powoduje zazwyczaj usunięcie patogenów, zapobiegając infekcjom. Jeśli rana jest głęboka, roztwór oktenidyny należy wypłukać z rany roztworem soli fizjologicznej.
- Trzecim krokiem jest założenie opatrunku. Chroni on ranę przed czynnikami zewnętrznymi i ponownym urazem. W przypadku ran powierzchniowych stosuje się gaziki jałowe, bandaż lub zwykłe plastry. Takie opatrunki mogą pozostać na suchej ranie 1–3 dni. W przypadku ran z wydzieliną należy dokonywać częstszej zmiany opatrunków. Podczas zmiany opatrunku należy ocenić, czy występuje:
- obrzęk wokół rany,
- zaczerwienienie skóry wokół rany,
- zwiększona bolesność,
- nieprzyjemny zapach,
- nietypowy kolor rany (np. żółtawy).
W przypadku obecności któregokolwiek z ww. czynników należy skonsultować się z pediatrą lub chirurgiem, gdyż te objawy mogą świadczyć o zakażeniu.
W przypadku ran ciętych lub powstałych w wyniku stłuczenia można użyć plastrów ściągających, co ułatwi gojenie i ograniczy powstanie blizny.
Opatrunki ze srebrem
W procesie gojenia pomocne są opatrunki i wyroby medyczne ze srebrem Ag+, od dawna stosowanym w medycynie jako naturalny sposób przyspieszający gojenie ran.
Opatrunki ze srebrem jonowym lub srebrem TIAB w postaci kremów czy sprayu stosuje się bezpośrednio na ranę. Uwolnione jony srebra w wilgotnym środowisku rany wykazują silne działanie bakteriobójcze, chroniąc ranę przed zakażeniem. Nie należy stosować produktów ze srebrem, które nie mają na opakowaniu wskazań do stosowania w leczeniu ran. Opatrunki ze srebrem można stosować na każdy rodzaj rany, u dzieci i dorosłych, także na rany powstałe w wyniku oparzeń I i II stopnia.
Warto zapamiętać!
Należy pamiętać, że zmiana opatrunku u dziecka może wiązać się z bólem. Jest to wynik podrażnienia włókien nerwowych lub też mechanicznego przylegania opatrunku do rany.
W przypadku ran głębokich, ciętych i tłuczonych potrzebna jest interwencja chirurga. Szycie rany powinno nastąpić do 12 godzin od zdarzenia, jednak im szybciej to nastąpi, tym korzystniej.
Niezależnie od rodzaju rany i jej lokalizacji warto pamiętać o trzech podstawowych krokach postępowania z raną, tj.: przemywaniu, dezynfekcji i opatrunku ochronnym.
