Jak wybrać autentyczną szkołę i przedszkole Montessori - CHECKLISTA DLA RODZICÓW

Mój Przedszkolak poleca

Wielu rodziców zastanawia się, jak znaleźć najbardziej odpowiednią placówkę edukacyjną dla swojego dziecka. Przeszukują fora, pytają znajomych, przeglądają strony przedszkoli i szkół.  Obecnie spore grono rodziców interesuje się alternatywnymi programami edukacyjnymi. Coraz popularniejsza w Polsce staje się metoda opracowana przez włoską lekarkę i pedagoga, doktor Marię Montessori. Założeniem stworzonego przez nią systemu edukacji jest holistyczny rozwój – „szyty na miarę” każdego z dzieci. Dlaczego jest coraz bardziej popularny? Bo odwraca tradycyjny pogląd na naukę, kiedy to dziecko ma za zadanie słuchać wykładu nauczyciela i odrabiać zadania. W Montessori mocno stawia na wolność dziecka – jednak istnieje ona w określonych granicach. Poza samym programem edukacji, zwraca się tu uwagę na wzmacnianie inteligencji społecznej, samodzielności, umiejętności przywództwa czy na rozwój zainteresowań ucznia.

- Mimo specyfiki i nietuzinkowości programu, włoska pedagog ani nie zastrzegła nazwy, ani nie opatentowała swoich metod nauczania. Chciała, aby pozostały ogólnodostępne. Niestety, z czasem prowadziło to do negatywnych sytuacji - powstawały samozwańcze „placówki Montessori”, mające niewiele wspólnego z filozofią i wytycznymi Marii Montessori – mówi Ewelina Donatti, założycielka International Montessori Institute i nauczycielka Montessori.

Skąd mieć pewność, że interesujące nas placówki Montessori są autentyczne, czyli w pełni podążają drogą wytyczoną przez twórczynię metody? Jakie pytania warto zadać podczas rozmów ze szkołą? Poniżej CHECKLISTA z pięcioma najważniejszymi przesłankami.

 

  1. Sprawdź, czy edukacja odbywa się w 3-rocznikowych klasach

 

Według założeń dr Marii Montessori klasy są mieszane wiekowo. Poziom przedszkolny stanowi grupa dzieci od 3 do 6 lat, kolejne to 6-9 lat oraz 9-12 lat. Takie grupy o 3-letniej rozpiętości wiekowej, w których przebywają uczniowie na różnych poziomach, mają na celu wsparcie tzw. rówieśniczego mentoringu. Starsi uczniowie, pod okiem nauczyciela, pełnią rolę przewodników dla młodszych. Chodzi o to, aby maksymalnie przygotować dzieci do życia w prawdziwym świecie, w którym ludzie pracują i socjalizują się z osobami w różnym wieku, i o różnym usposobieniu. 

- W miarę upływu czasu dzieci są zachęcane do zadawania pytań, eksperymentowania i rozpatrywania różnych perspektyw. Z czasem rozwija się ich poczucie pewności siebie, a także poczucie odpowiedzialności za proces, w którym biorą udział - zaznacza Ewelina Donatti, założycielka International Montessori Institute i nauczycielka Montessori.

Na takiej współpracy zyskują wszystkie dzieci – jedne praktykują bycie liderem, są wzorem do naśladowania dla innych, a drugie szybciej się uczą poprzez obserwację starszych. Co ważne, dzieci w Montessori robią postępy w swoim własnym tempie, bez presji na osiągnięcia.

 

  1. Upewnij się, że nauczyciele posiadają odpowiednie kwalifikacje

 

Rola nauczyciela jest w metodzie Montessori jest niezwykle ważna i ściśle określona. Jest on katalizatorem wszystkiego, co dzieje się w codziennym życiu uczniów, bacznym obserwatorem i przewodnikiem dziecka. Jego najważniejszym zadaniem jest właśnie obserwacja - dostrzeżenie zainteresowań i unikalnego, indywidualnego potencjału młodego człowieka, i następnie odpowiednie pokierowanie jego naturalną drogą rozwoju. Przykładowo, poprzez wprowadzanie coraz to bardziej ambitnych zadań i wyzwań (choć pamiętajmy, by poziom trudności był dostosowany do dziecka), czy kolejnych materiałów edukacyjnych, poszerzających jego percepcję świata. Dlatego tak ważne jest, by nauczyciel był odpowiednio wykwalifikowany, znał wszystkie standardy tej metody, a nie tylko część, i posiadał szkolenia, zgodne z międzynarodowymi wymaganiami, które gwarantują naukę na najwyższym poziomie.
 

Ewelina Donatti


Nauczyciele powinni być wykwalifikowani także w programie dla konkretnej grupy wiekowej, której przewodniczą, i która zgodnie z filozofią Montessori skupia dzieci w różnym wieku.

 

  1. Zapytaj placówkę, czy oferuje dziecku nieprzerwany okres pracy własnej

 

Twórczyni metody uważała, że dzieci, aby mogły rozwinąć swój potencjał, samodzielność i kreatywność, potrzebują mieszanki inspiracji, praktyki i zachęty. Autentyczna klasa Montessori w pełni realizuje to założenie.

Co to oznacza i jak uczniowie są zachęcani do rozwijania samodzielności? Codziennie dzieci mają do swojej dyspozycji dwa cykle ok. 2,5 - 3 godzinnej, nieprzerywanej pracy indywidualnej, np. eksplorowania ciekawych materiałów edukacyjnych i pomocy Montessori. Podczas pracy własnej dzieci uczestniczą w indywidualnych (przedszkole) oraz grupowych (małe grupy 6-7 osobowe w szkole) prezentacjach. 

Dzieci wykonują samodzielną pracę w cyklach – same wybierają sobie zadania czy pomoce edukacyjne – i zajmują się nimi tak długo, jak są nimi zainteresowane. Następnie odkładają materiały na swoje miejsce i wybierają kolejne. W tym czasie nauczyciel wspiera i monitoruje ich pracę oraz proponuje następne materiały – jeśli dziecko ich jeszcze nie zna, najpierw je pokazuje podczas specjalnej prezentacji Montessori. W kolejnym etapie dziecko pracuje samodzielnie z zaprezentowanym materiałem. Na etapie szkolnym wykonuje pracę z pomocą tak długo, aż zdobędzie określone kompetencje w stopniu wymaganym programem. Nauczyciel jest zawsze przy dziecku jako jego przewodnik i obserwator. Co istotne, materiały Montessori są wyposażone w kontrolę błędu. Oznacza to, że ewentualna pomoc nauczyciela jest ograniczona do niezbędnego minimum – poszczególne części materiału edukacyjnego pasują do siebie, a dzieci muszą odkryć właściwy sposób pracy z nimi. Celem nauczyciela-przewodnika jest pomoc dziecku w wyborze i pogłębianiu tego, co je interesuje, wsparcie jego wewnętrznej motywacji, ale też zachęcenie do przyjęcia odpowiedzialności za proces uczenia się. Wszystko to w spokojnym, bezpiecznym, przyjaznym i jednocześnie wymagającym otoczeniu.

 

  1. Sprawdź, czy i jaki jest system oceniania dzieci 

 

W szkołach Montessori nie ma systemu kar i nagród ani ocen, które znamy z klasycznego nauczania. Zamiast tego nauczyciele dzielą się z uczniami i rodzicami swoimi obserwacjami, które są podstawą tzw. informacji zwrotnej. 

- Fakt braku ocen w edukacji Montessori na początku czasem niepokoi rodziców. W końcu nie jesteśmy do tego przyzwyczajeni. Jednak zrozumienie założeń tej metody pomaga rodzicom poczuć spokój i zaufanie, że dzieci rozwijają się w prawidłowy i efektywny sposób – mówi  Ewelina Donatti, założycielka International Montessori Institute i nauczycielka Montessori. I dodaje: - Jak powiedziała Maria Montessori “Rolą edukacji jest głębokie zainteresowanie dziecka zewnętrzną aktywnością, do której wniesie ono cały swój potencjał”.

Oceny, podobnie jak inne zewnętrzne nagrody, mają niewielki trwały wpływ na motywację i późniejsze sukcesy dziecka. Podejście Montessori wskazuje na inny rodzaj motywacji – tej wewnętrznej, która budzi się w dziecku i pogłębia jego niewymuszone zainteresowanie nauką.  

Celem metody Montessori jest dążenie do stworzenia dzieciom jak najlepszych warunków do ich samodzielnego zainteresowania się tym, co może być zalążkiem ich pasji. I w tym momencie zaczyna się prawdziwy rozwój – pełen zaangażowania i kreatywności dziecka.  To w ślad za tym idą wszystkie duże osiągnięcia, także te akademickie czy zawodowe. Wielcy odkrywcy i innowatorzy są nimi, ponieważ od najmłodszych lat rozwijali swoje pasje.

W programach Montessori nie wystawia się ocen, ponieważ te nie odzwierciedlają w żaden sposób rozwoju cech, których powinniśmy szukać u dzieci. Kiedy pasja zostanie odkryta i wzmocniona, w dziecku wyzwala się ogromna siła, którą wystarczy wesprzeć mądrymi wskazówkami nauczyciela-przewodnika. 

 

  1. Wybierz szkołę, która pokazuje jak doświadczać, a nie teoretyzować

 

Warto w tym miejscu wspomnieć o salach do nauki w systemie Montessori – w myśl zasady, że otoczenie wspiera rozwój dzieci. Pomieszczenia odzwierciedlają spokojną atmosferę. Są estetyczne i zachęcają do spędzania w nich czasu. Angażują wszystkie pięć zmysłów – m.in. poprzez piękne obrazy czy przyjemne materiały sensoryczne. W salach Montessori dzieci uczą się poprzez odkrywanie świata i samodzielne eksperymentowanie. Dbają o rośliny i zwierzęta będące w ich salach. Przestrzenie nie są wyposażone w tradycyjne tablice czy książki do nauki. 

Przygotowane otoczenie zawiera miejsce zarówno do pracy grupowej, jak i indywidualnej. Meble są tak zaprojektowane, by były w pełni dopasowane do dzieci. Przestrzenie do nauki są elastyczne, ze stołami dla małych grup i dywanikami do pracy zamiast biurek. Podczas wizyty w placówce warto też zwrócić uwagę, czy sala wyposażona jest w telewizor – jeśli tak, to w jaki sposób jest używany, czy dzieci oglądają bajki oraz czy wśród materiałów edukacyjnych i zabawek można znaleźć postacie ze znanych bajek czy filmów (w autentycznej placówce nie powinno się to zdarzać). 

Sale Montessori są też podzielone tematycznie. Przykładowo, w obszarze życia praktycznego dzieci uczą się przygotowywać nieskomplikowane potrawy, nakrywać do stołu, podlewać rośliny, układać bukiety, szyć i zmywać naczynia. W dziale sensorycznym w przedszkolu Montessori dzieci za pomocą odpowiednich materiałów trenują zmysł wzroku, dotyku, smaku, węchu czy słuchu. Dopasowują do siebie tkaniny dotykając ich, badając ich strukturę z zamkniętymi oczami. Grając na dzwonkach Montessori, uczą się wysłuchać odpowiednie nuty. W przedszkolu trenują: dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie, posługując się liczbami w zakresie od 0 do 9999, za pomocą specjalnie przygotowanych pomocy Montessori. Jak widać, to właśnie doświadczanie jest tu najważniejsze. 

Pamiętaj, że autentyczna szkoła i przedszkole Montessori oferują wszystkie powyższe standardy. Unikaj tych placówek, które spełniają je tylko częściowo lub - co gorsza - odwołanie do pedagogiki Montessori mają tylko w nazwie. Prawdziwa placówka z chęcią wyczerpująco odpowie na wszystkie Twoje pytania, pozostanie z kontakcie i będzie podtrzymywać dialog na każdym etapie podejmowania przez Ciebie decyzji. 

 

Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę nt. edukacji Montessori, zajrzyj TU.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI