Katar
Nieżyt błony śluzowej nosa potocznie zwany katarem to rzeczywiście stan choroby, biorąc pod uwagę, że stan ten jest odstępstwem od pełni zdrowia.
Katar powoduje wiele zamieszania, jednym przysparza stresów i wątpliwości, np. odnośnie posyłania zakatarzonego dziecka do przedszkola, inni traktują go jako normalny etap funkcjonowania w okresie jesienno-zimowym, czy też wiosenno-letnim.
Przyczyną kataru może być wirus lub reakcja alergiczna. Pojawienie się wydzieliny to reakcja obronna systemu immunologicznego. Katar powstaje pod wpływem zbyt dużej ilości płynu lub śluzu, który wypływa z nosa lub spływa po tylnej ścianie gardła. Ten płyn, czy też śluz, produkują tkanki nosa i naczynia krwionośne.
Katar to odpowiedź organizmu powstała na skutek przeziębienia, grypy, kontaktu z alergenami typu kurz, pyłki roślin, sierść zwierząt, lub pod wpływem substancji drażniących, np. tytoniowego dymu czy pikantnych produktów spożywczych.
Objawy kataru to najczęściej kichanie i „drapanie” w gardle, kaszel, pieczenie spojówek, wspomniany już wyciek płynnej wydzieliny z nosa lub spływającej po tylnej ścianie gardła, zatkany nos, ogólne osłabienie i stan podgorączkowy.
Do lekarza powinniśmy się zwrócić, gdy te objawy trwają więcej niż dwa dni i stają się coraz bardziej uporczywe, a dodatkowo trwają praktycznie przez większość dnia i utrudniają spokojny sen – zwłaszcza małym
dzieciom.
Skąd ten katar?
Mamy dwa główne rodzaje kataru:
- alergiczny:
- sienny,
- całoroczny,
- infekcyjny:
- wirusowy,
- bakteryjny.
Jak je odróżnić?
Obserwuj. Jeżeli objawami kataru są rzadka, wodnista wydzielina z nosa i brak gorączki to prawdopodobnie mamy do czynienia z katarem alergicznym, który pojawia się bezpośrednio po kontakcie z danym alergenem i znika, gdy nie dochodzi do styczności z uczulającą go substancją. Katar infekcyjny to wodnista, gęsta, żółta lub zielona wydzielina z nosa plus gorączka oraz uczucie zatkanego nosa i kaszel. Taki katar pojawia się po dwóch, trzech dniach od styczności z wirusem przeziębienia i zazwyczaj mija po 3–7 dniach. U maluchów, które nie dają sobie oczyścić nosa w żaden sposób, może trwać do 2 tygodni. Taki zapchany nos to utrapienie dla dziecka, zwłaszcza podczas upałów. Niestety przeziębienie nie może obejść się bez kataru. Podczas pierwszej fazy chorowania wydzielina z nosa jest wodnisto-śluzowa, a w kolejnych dniach zaczyna gęstnieć. Bardzo dokuczliwe są wtedy problemy z oddychaniem. Zapchany nos to przyczyna wciągania powietrza przez buzię, a to dodatkowo wysusza śluzówkę gardła.
Kiedy dziecko dopadnie katar, należy sięgać po krople do nosa dostosowane do wieku dziecka, aby nie podrażnić delikatnej śluzówki. Dobrym sposobem jest też zaopatrzenie się w sól morską albo roztwór soli fizjologicznej. Jeśli dziecko nie radzi sobie z wydmuchiwaniem nosa samodzielnie, to wydzielinę możemy usunąć za pomocą specjalnej gruszki. Kilkulatki powinny poznać technikę oczyszczania nosa i wiedzieć, że najpierw wydmuchujemy jedną dziurkę, a potem drugą. Takim kilkuletnim dzieciom można podać napar z liści malin, który ma również działanie przeciwgorączkowe.
Katar infekcyjny zazwyczaj wywołują wirusy takie jak adenowirusy, czyli bezosłonkowe wirusy DNA, rhinowirusy i koronawirusy. To bardzo ogólny podział, tych wirusów wpływających na zakażenie dróg oddechowych jest ok. 200 rodzajów, trudno zatem zidentyfikować konkretnego intruza.
Zarazki łatwo się rozprzestrzeniają w kontakcie człowieka z człowiekiem, wystarczy zwykłe kichnięcie.
Infekcjom natomiast sprzyja oziębienie lub nadmierne przegrzanie organizmu. Przeziębienie może zaatakować o każdej porze roku, zwłaszcza podczas pogorszonej odporności organizmu. Pamiętajmy o tym, że o przegrzanie organizmu łatwiej, zwróćmy więc uwagę na to, w co ubrane są nasze dzieci, gdy przebywają na świeżym powietrzu – pamiętajmy, że dzieci podczas zabawy są w nieustannym ruchu, podczas gdy my siedzimy czy stoimy i marzniemy, dzieci mogą być rozgrzane i spocone od biegania i harców. Zabierajmy je do parków, lasów, wietrzmy mieszkania.
Inną z przyczyn kataru jest alergia. Przyzwyczailiśmy się do stwierdzenia, że miesiące jesienne to czas dla infekcji i w tym kierunku prowadzimy obserwację dziecka, zapominając, że jest to również czas wzmożonego ataku ze strony alergenów, kurzu domowego czy pleśni. Rozpoczęty sezon grzewczy, słabo wietrzone pomieszczenia sprawiają, że kurz który zalega w mieszkaniach to miejsce do rozwoju alergenów typu roztocza. Podobnie z pleśnią, która świetnie rozwija się przy dużej wilgotności, czemu mogą sprzyjać np. suszenie prania w mieszkaniu, zakamarki łazienki, miejsca za półkami. Dzieci budzą się z zapchanym nosem, w którym zalega wydzielina utrudniająca swobodne oddychanie, i która może doprowadzić do rozwoju stanów zapalnych zatok. Katar alergiczny występuje sezonowo, np. w przypadku alergii na pyłki roślin, lub stale, np. w przypadku alergii na sierść zwierząt czy roztocza i jest spowodowany reakcją alergiczną na alergeny wziewne. Układ odpornościowy błędnie identyfikuje niegroźne substancje jak roztocza, pyłki czy sierść, odbiera je jako zagrożenie i wydziela histaminę do krwiobiegu. Substancja ta wywołuje reakcję, która prowadzi do wystąpienia objawów kataru alergicznego. Aby pozbyć się kataru alergicznego należy unikać ekspozycji na alergen. Po jego eliminacji katar powinien ustąpić. W pomocy doraźnej pomogą leki przepisane przez lekarza oraz krople do nosa obkurczające błonę śluzową nosa. Pamiętajmy! W przypadku małych dzieci należy każdorazowo zakup produktu leczniczego konsultować z lekarzem lub farmaceutą.
W pigułce wygląda to tak, że katar alergiczny katarowi infekcyjnemu nierówny. Tylko na pierwszy rzut oka wyglądają na identyczne. Żeby umieć się z nimi rozprawić, należy im się bliżej przyjrzeć.
Główne rozróżnienie polega na tym, że katar przeziębieniowy, czyli infekcyjny, dosyć szybko gęstnieje, często towarzyszy mu gorączka, która nie pojawia się przy katarze alergicznym i zaczerwienienie gardła, dziecko jest rozbite, bez chęci do zabawy, zmęczone, osłabione, płaczliwe i śpiące. Często też nie ma apetytu.
Katar alergiczny jest rzadszy, bardziej wodnisty i cieknący, dosłownie kapie z nosa, a nie wypływa. Alergiczna wydzielina z nosa nie zasycha. Towarzyszem tego typu kataru jest napadowy atak kichania, powieki bardzo często puchną, a oczy łzawią i bywają przekrwione – a to rzadkość przy zwykłym przeziębieniu. Jeśli tzw. ekspozycja na alergen nie jest silna, czyli nie jest silnie uczulająca, dziecko może nie mieć innych dolegliwości niż cieknący katar.
Katar alergiczny może zostać pomylony z katarem wirusowym, ale ze względu na kolor wydzieliny nie z katarem bakteryjnym. Katar, który jest żółty lub żółtozielony nie jest katarem alergicznym!
By stwierdzić co dolega dziecku należy je obserwować, zapisywać objawy, częstotliwość ich występowania, nasilenie, czas, wszystko to pomoże odpowiednio zająć się problemem i nie dojdzie do wyolbrzymienia jednych objawów, a zlekceważenia drugich.
Przy uczuleniu na pyłki katar pojawia się w określonej porze roku (wiosną lub latem). Jeśli alergen to sierść lub pierze, kurz albo grzyby wówczas nieżyt nosa może męczyć dziecko przez okrągły rok.
To fakt, że objawy kataru infekcyjnego i alergicznego są w dużej mierze do siebie podobne, różnica czasami bywa subtelna i jedynie lekarz może ją dostrzec i prawidłowo zdiagnozować. Nie lekceważmy przedłużającego się kataru, jeżeli okaże się, że może mieć on charakter alergiczny, to z upływem czasu może się nasilić i doprowadzić do przewlekłej astmy alergicznej.
Znacie takie powiedzenie: Katar wodzi człowieka za nos?
Nie pozwólmy na to, a jeśli już nas dopadnie, nie pozwólmy mu wodzić się za nos, rozpoznajmy rodzaj i przystąpmy do ataku.
Kaszel
Kwestią problematyczną, jeśli chodzi o rozpoznanie, jest też kaszel infekcyjny vs. kaszel alergiczny. Kaszel alergiczny to prawidłowa reakcja odruchowa organizmu. To obrona przed wnikającym alergenem.
Najczęściej zachodzi przy kontakcie z alergenem lotnym, czyli wszelkiego rodzaju pyłkami i roztoczami. Może pojawić się reakcja na dany składnik pokarmowy.
Występuje u tych osób, u których układ odpornościowy nadmiernie reaguje na czynniki, na które nie reaguje układ osób bez alergii.
Towarzyszą mu inne objawy, takie jak swędzenie i łzawienie oczu, kichanie, przekrwienie i wrażliwość błony śluzowej gardła i nosa.
Kaszel alergiczny to kaszel przewlekły, suchy, męczący i napadowy. Często nasila się w nocy.
Kaszel infekcyjny występuje w trakcie infekcji, a ona przebiega zazwyczaj ze stanem podgorączkowym lub gorączką, z katarem, osłabieniem i bólami mięśni.
Dziecko jest zmęczone, senne, drażliwe. Traci apetyt i chęć do zabawy.
Zazwyczaj po kilku dniach zmieni się z suchego na mokry, stanie się wykrztuśny.
Rozróżnienie tych dwóch rodzajów kaszlu nie powinno przysparzać większych trudności. Warto wnikliwie obserwować dziecko, a w razie większych wątpliwości udać się na konsultację lekarską.
